Academic Solidarity e.V.

Rice Üniversitesi’nde makine mühendisliği profesörü olan Laura Schaefer, adının uzmanlığıyla ilgisi olmayan alanlardaki dört bilimsel makaleye yanlışlıkla atfedildiğini keşfetti (https://retractionwatch.com/2024/08/09/violated-engineering-professor-found-her-name-on-four-papers-she-didnt-write/#more-129786). ORCID profilini güncellerken ortaya çıkan bu olay, akademik yayıncılığın başına bela olan sahte yazarlık sorununun daha geniş bir örneğini oluşturuyor.

Yakın zamanda yapılan bir araştırma, sahte yayınların son on yılda %300’den fazla arttığını tahmin ederek akademide ciddi bir dürüstlük krizine işaret ediyor (https://theweek.com/science/rise-of-fake-science-fraudulent-papers). Sorun, dergileri genellikle Web of Science gibi tanınmış bilimsel indekslerinde yer almayan yağmacı yayıncılar nedeniyle daha da kötüleşiyor. Bu tür yayıncılar, yayınlamaya yönelik akademik baskıyı istismar ederek, bilimsel iletişimin kalitesini tehlikeye atan şüpheli makalelerin sayısında artışa yol açıyor.

Schaefer vakasında makaleler, büyük endeksler tarafından tanınmayan Kenyalı bir yayıncı olan AnaPub tarafından yayınlandı. Schaefer’in makalelerin kaldırılması yönündeki taleplerine ve hatanın kabul edilmesine rağmen AnaPub’ın yanıtı yetersizdi ve yazar olarak isim benzerliği iddia edildi.

Bu olay, 2021 tarihli bir raporda (https://doi.org/10.1073/pnas.1912444117) belirtildiği gibi, yılda yaklaşık 15.000 sahte makalenin yayınlandığı endişe verici bir eğilimi yansıtıyor. Bu vakalar sadece okuyucuları yanıltmakla kalmıyor, aynı zamanda bilmeden olaya karışan köklü akademisyenlerin itibarlarına da zarar veriyor.

Sahte yayınlara karşı korunmak ve akademik bütünlüğü sağlamak için araştırmacılar, dergilerin güvenilirliğini doğrulamak üzere tasarlanmış çeşitli güvenilir kaynaklardan yararlanabilirler. Açık Erişim Dergiler Dizini (DOAJ – https://doaj.org/), yüksek kalite standartlarına uygun, açık erişimli, hakemli dergilerin kapsamlı bir listesini sunuyor. Yayın Etiği Komitesi (COPE – https://publicationethics.org/), yayın etiği ve suiistimallerin ele alınması konusunda rehberlik sunmaktadır. Yağmacı yayıncılara karşı dikkatli olanlar için Beall’s List ve halefleri (https://beallslist.net/), şüpheli dergileri tespit etmede hayati bir araç görevi görüyor. Ayrıca Scopus (https://www.scopus.com/) ve Clarivate Analytics’ Journal Citation Reports (https://clarivate.com/products/scientific-and-academic-research/research-analytics-evaluation-and-management-solutions/journal-citation-reports/) dergi etkisi ve güvenilirliğine ilişkin ayrıntılı analizler sunarken PubMed (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/) sıkı yayıncılık standartlarını karşılayan dergileri bulundurmaktadır. Bu kaynakların kullanılması araştırmacıların ve akademisyenlerin şüpheli yayınlardan kaçınmasına yardımcı olmak ve bilimsel iletişimin güvenilirliğinin korunmasına katkıda bulunabilir.

Bu olay, 2021 tarihli bir raporda (https://doi.org/10.1073/pnas.1912444117) belirtildiği gibi, yılda yaklaşık 15.000 sahte makalenin yayınlandığı endişe verici bir eğilimi yansıtıyor. Bu vakalar sadece okuyucuları yanıltmakla kalmıyor, aynı zamanda bilmeden olaya karışan köklü akademisyenlerin itibarlarına da zarar veriyor. Sahte yayınlara karşı korunmak ve akademik bütünlüğü sağlamak için araştırmacılar, dergilerin güvenilirliğini doğrulamak üzere tasarlanmış çeşitli güvenilir kaynaklardan yararlanabilirler. Açık Erişim Dergiler Dizini (DOAJ – https://doaj.org/), yüksek kalite standartlarına uygun, açık erişimli, hakemli dergilerin kapsamlı bir listesini sunuyor. Yayın Etiği Komitesi (COPE – https://publicationethics.org/), yayın etiği ve suiistimallerin ele alınması konusunda rehberlik sunmaktadır. Yağmacı yayıncılara karşı dikkatli olanlar için Beall’s List ve halefleri (https://beallslist.net/), şüpheli dergileri tespit etmede hayati bir araç görevi görüyor. Ayrıca Scopus (https://www.scopus.com/) ve Clarivate Analytics’ Journal Citation Reports (https://clarivate.com/products/scientific-and-academic-research/research-analytics-evaluation-and-management-solutions/journal-citation-reports/) dergi etkisi ve güvenilirliğine ilişkin ayrıntılı analizler sunarken PubMed (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/) sıkı yayıncılık standartlarını karşılayan dergileri bulundurmaktadır. Bu kaynakların kullanılması araştırmacıların ve akademisyenlerin şüpheli yayınlardan kaçınmasına yardımcı olmak ve bilimsel iletişimin güvenilirliğinin korunmasına katkıda bulunabilir.

Yeni bir Lancet raporu, 14 temel risk faktörünü hedefleyerek küresel demans vakalarının neredeyse yarısının önlenebileceği veya geciktirilebileceğini belirtiyor. Alzheimer’s Association uluslararası konferansında açıklanan bu rapor, bu yıkıcı hastalığa karşı mücadelede yaşam tarzı değişikliklerini ve kamu sağlığı müdahalelerini potansiyel oyun değiştiriciler olarak savunan proaktif bir demans yaklaşımı öneriyor.

Hedeflenmesi gereken 14 risk faktörü:

• Eğitim ve Bilişsel Aktiviteler: Yüksek kaliteli eğitim sağlama ve orta yaşlarda zihinsel olarak uyarıcı aktiviteleri teşvik etme.
• İşitmeyi Koruma: İşitme kaybı olan kişiler için işitme cihazlarını erişilebilir kılma ve zararlı gürültü maruziyetini azaltma.
• Depresyon Tedavisi: Depresyonu etkili bir şekilde tedavi etme.
• Kafayı Koruma: Temas sporlarında ve bisikletlerde kask kullanımını teşvik etme.
• Fiziksel Aktivite: Egzersiz yapılmasını teşvik etme. Egzersiz yapan kişilerin demans geliştirme olasılığı daha düşüktür.
• Sigara İçmeyi Azaltma: Eğitim, fiyat kontrolü ve sigara bırakma programları yoluyla sigara içmeyi azaltma.
• Hipertansiyon Yönetimi: Hipertansiyonu önleme veya azaltma, 40 yaşından itibaren sistolik kan basıncını 130 mm Hg veya daha düşük seviyede tutma.
• Kolesterol Yönetimi: Orta yaşlardan itibaren yüksek LDL kolesterolünü tespit etme ve tedavi etme.
• Kilo Yönetimi: Sağlıklı bir kiloya sahip olma ve bunu koruma.
• Alkol Tüketimi: Fiyat kontrolü ve aşırı tüketim seviyeleri ve riskleri konusunda farkındalığı artırarak yüksek alkol tüketimini azaltma.
• Sosyal Destek: Sosyal izolasyonu azaltmak için yaşa uygun ve destekleyici toplum ortamları ve konutları önceliklendirme.
• Görme Sağlığı: Görme kaybı taraması ve tedavisini erişilebilir kılma.
• Hava Kirliliği: Hava kirliliğine maruz kalmayı azaltma.

Bu adımlar, eğitimi geliştirmekten kirleticilere maruz kalmayı azaltmaya kadar, demans önlemede bütünsel bir yaklaşım öneriyor. Bu önerilerin uygulanması, önemli kamu sağlığı tasarrufları sağlayabilir ve küresel nüfus yaşlanırken toplum ve ekonomi üzerindeki yükleri azaltarak milyonlarca insanın yaşam kalitesini iyileştirebilir.

Ancak genetik yük de göz önünde bulundurulmalıdır. Lancet raporu, listelenen değiştirilebilir risk faktörlerinin ele alınmasıyla demans vakalarının yaklaşık %45’inin önlenebileceği veya geciktirilebileceğini öne sürmektedir. Dolayısıyla, demans vakalarının yarısından fazlası bu önerilerle ele alınmayan faktörler, özellikle de genetik faktörlerden etkilenmektedir. Makale: https://www.thelancet.com/pdfs/journals/lancet/PIIS0140-6736(24)01296-0.pdf

15 Temmuz 2016’da Türkiye’de yaşanan darbe girişimi, ardından gelen süreçte hükümetin otoritesini pekiştirmek adına başvurduğu tartışmalı uygulamalarla halen gündemde. Bu dönemde, 2.217.572 hukuksuz terör soruşturması açıldı ve 705.172 kişiye adli işlem yapıldı. Hâlâ 61.796 kişinin soruşturması devam ederken, 23.052 kişi yargılamalarla uğraşmaya devam ediyor. İlgili süreçler sonucunda 125.456 kişi mahkum olurken, 32.462 kişi hakkında farklı kararlar verildi.

Hükümet, gözaltı sürelerini 30 güne çıkaran kararnameler de dahil olmak üzere, geniş çaplı yargı ve güvenlik tedbirlerini hayata geçirdi. Gözaltına alınanların sayısı 600.000’i, tutuklananların sayısı ise 500.000’i aştı. Cezaevindeki kişiler arasında 3.000 çocuk ve 864 bebek de bulunuyor. Ayrıca, 300.000’den fazla kamu çalışanı görevden ihraç edildi; bunlar arasında 50.000 öğretmen, 7000 sağlık çalışanı ve 6000 akademisyen yer alıyor.

Darbe girişiminin ardından uygulanan bu sert politikalar, yalnızca kamu sektörünü değil, medya ve eğitim kurumlarını da etkiledi. 1598 dernek, 568 vakıf, ve 15 üniversite dahil olmak üzere birçok kurum kapatıldı veya devlet tarafından el konuldu. Bu süre zarfında yaşanan hak ihlalleri ve kötü muameleler nedeniyle toplamda 952 kişi hayatını kaybetti. Cezaevi koşullarındaki ağır şartlar altında 138 kişi yaşam mücadelesi verirken, 93 kişi yaşadığı olumsuzluklar nedeniyle intihar etti. Ülkesinde yaşayamayan ve Meriç Nehri’nden geçmeye çalışan 36 kişi ise bu süreçte yaşamını yitirdi. (KHKTV’den özetlenmiştir https://youtu.be/57fHV2cM6_c?si=IRJNI_HWoQ0Dc8p1)

İnsanlar giderek daha fazla besin takviyesine yöneliyor. ABD’de yetişkinlerin %86’sına kadarı besin takviyesi kullanıyor. Ancak bu ürünlerin uzun vadeli faydaları konusunda şüpheler devam ediyor. Yalnızca ABD’de yıllık olarak vitaminlere harcanan yaklaşık 30 milyar dolar olmasına rağmen, son çalışmalar, besin takviyelerinin Tip 2 diyabet gibi bulaşıcı olmayan hastalıkları etkili bir şekilde önleyebileceğini gösteremedi. Bu kanıt eksikliği, belirli besin maddelerinin, örneğin folik asidin, belirli sağlık durumları için hayati önem taşıdığını, ancak genel olarak, takviyelerin beklenen sağlık faydalarını sağlamayabileceğini öne sürmektedir (https://newsinhealth.nih.gov/2013/08/should-you-take-dietary-supplements).

Öte yandan, geleneksel tıp ile diyet takviyeleri arasındaki çizgi giderek bulanıklaşıyor çünkü yeni araştırmalar, belirli takviyelerin önleyici sağlık bakımı ve tedavideki etkinliğini destekliyor. Tarih boyunca tıp camiası, değişken düzenleyici standartlar ve tutarsız klinik kanıtlar nedeniyle, takviyeleri tedavi protokollerine geniş çapta entegre etmekte tereddütlü olmuştur. Ancak, son çalışmalar daha entegratif bir yaklaşıma doğru bir kayma olduğunu önermektedir.

2021’de The Lancet’te yayımlanan bir meta-analiz (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34505026/), balık yağı takviyelerinde yaygın olarak bulunan omega-3 yağ asitlerinin, kardiyovasküler hastalıkların riskini önemli ölçüde azaltabileceğini göstermiştir (Örn. www.zinzino.com).

Cambridge’de kardiyovasküler bir epidemiyolog olan Rajiv Chowdhury gibi uzmanlar, takviyelerin reçeteli ilaçların yerini alması gerektiğini savunmamakla birlikte, onları tamamlayabileceğini belirtiyor. 2014 tarihli meta-analizlerinde “D3 vitamini takviyesinin yaşlı yetişkinler arasında genel ölümlülüğü önemli ölçüde azalttığı” belirtilmiştir (https://www.bmj.com/content/348/bmj.g1903).

İlaçlarla birlikte takviyelerin sorumlu kullanımını savunan artan araştırma sayısı, sağlık bakımında daha bütüncül bir yaklaşımın potansiyelini gösteriyor. Bilimsel kanıtlar arttıkça, diyet takviyelerinin standart tıbbi uygulamaya entegrasyonu daha olası hale gelmekte ve hasta bakımını geliştirmek için kapsamlı bir strateji vaat etmektedir.

Bu gelişmeler, takviyeler ve geleneksel tıbbın yollarının birleşmesinde ideal şartları sağlamak için sürekli titiz araştırmalar ve daha sıkı düzenleyici denetim gerektirdiğini düşündürüyor.

İlaçlarla birlikte takviyelerin sorumlu kullanımını savunan artan araştırma sayısı, sağlık bakımında daha bütüncül bir yaklaşımın potansiyelini gösteriyor. Bilimsel kanıtlar arttıkça, diyet takviyelerinin standart tıbbi uygulamaya entegrasyonu daha olası hale gelmekte ve hasta bakımını geliştirmek için kapsamlı bir strateji vaat etmektedir. Bu gelişmeler, takviyeler ve geleneksel tıbbın yollarının birleşmesinde ideal şartları sağlamak için sürekli titiz araştırmalar ve daha sıkı düzenleyici denetim gerektirdiğini düşündürüyor.

Kalabalık hayvancılık, insanlar için önemli sağlık riskleri taşımakta. Virologlar, insan ve hayvanların yakın yaşam koşullarının virüslerin yayılması için ideal şartlar oluşturduğunu uyarıyor. Hayvanlar ve insanlar yoğun nüfuslu alanlarda bir araya geldiğinde, virüsler kolayca mutasyona uğrayabilir ve hayvanlardan insanlara atlayabilir. Güncel olarak dünya çapında endişe yaratan kuş gribi, bunun önemli bir örneği.

Çin’de, 1,2 milyon domuz barındıran dünyanın en büyük domuz çiftliği bulunmakta. Virologlar, bu tür mega çiftlikleri, yeni virüs varyantlarının ortaya çıkma ve yayılma riski açısından tehlikeli buluyor. Hayvanların bir arada tutulması ve genetik homojenliği, hastalıkların hızla yayılmasını kolaylaştırıyor. Bu durum, daha önceki pandemilerde açıkça görüldü. 1918, 1957 ve 1968’deki ölümcül grip pandemilerinin hepsi domuzlardan insanlara bulaşmıştı. Bu açıdan, domuzların özel risk taşıdığı belirtilebilir.

Bir diğer sorun ise sürekli artan küresel et üretimi. Dünya Gıda Örgütü’ne (https://www.fao.org) göre, 2024 yılında 370,7 milyon ton üretim beklenmektedir. Bu kadar çok hayvanla birlikte, hayvandan insana bulaşabilen hastalıklar olan zoonozların riski de artmakta. Güncel bir örnek, Hong Kong’da insanları enfekte eden ve kümes hayvanlarının kitlesel itlafına yol açan H5N1 virüsüdür.

Epidemiyologlar bu nedenle daha sıkı kontrol ve hijyen düzenlemeleri talep etmekte. Dünya Sağlık Örgütü, salgınların derhal raporlanmasını teşvik etmek ve bilimsel veri alışverişini iyileştirmek için adımlar atıyor. Ancak, pandemi riskini sürdürülebilir bir şekilde azaltmak için yoğun hayvancılık da yeniden gözden geçirilmelidir. Maksimum üretim performansını hedeflemeyen, daha küçük, daha dirençli sürüler hastalıkların yayılmasını sınırlamaya yardımcı olabilir ve hem insanların hem de hayvanların sağlığını koruyabilir. Daha fazlası için: https://www.zeit.de/2024/30/vogelgrippe-usa-massentierhaltung-virus-pandemie

Amerika Birleşik Devletleri’nde, özellikle internetteki yanlış bilgilendirme üzerine çalışan araştırmacılar arasında, akademik özgürlük tartışılıyor. Science dergisinde (https://www.science.org/doi/10.1126/science.adr3820) yayınlanan bir makale, bu akademisyenlerin, muhafazakar perspektifleri bastırmaya çalıştıkları iddiasıyla, Kongre üyeleri de dahil olmak üzere politikacılar tarafından giderek daha fazla hedef alındıklarını vurguluyor. Yazarlar, bu iddiaların aksine, araştırmanın görüşleri bastırmak yerine gerçekleri aydınlatmayı amaçladığını savunuyor.

Makale, Amerika’da akademik özgürlüğün tarihî evrimine de değiniyor ve 20. yüzyıla kadar yaygın olarak tanınan bir ilke olmadığına dikkat çekiyor. Stanford Üniversitesi’nden bir profesörün politik inançları nedeniyle işten çıkarılması, Amerikan Üniversite Profesörleri Birliği’nin (AAUP) kurulmasına ve 1940’ta akademik özgürlük ve ömür boyu görev güvencesi üzerine ilkelerin belirlenmesine yol açmıştı. Ancak bu özgürlükler, McCarthy döneminde sorgulandı ve sonuçta önemli hukuki mücadelelerle güçlendirildi.

Yazarlar Ryan Calo ve Kate Starbird, bugün akademik özgürlüğün yeniden tehdit altında olduğunu belirtiyor. Florida gibi eyaletlerin, yapısal ırkçılık gibi konular üzerine akademik tartışmaları kısıtlamaya çalıştığı ve iklim değişikliği ile halk sağlığı gibi konularda bilimsel uzlaşıyı baltalamaya yönelik daha geniş bir politik hareket bulunduğu iddia ediliyor. Yazarlara göre yanlış bilgilendirme çalışmaları, sahadaki en yeni politik hedef haline gelmiş ve sağ kanattan alanı itibarsızlaştırmaya yönelik saldırılar çekmiştir. Bu saldırılar, online taciz, yasal tehditler ve araştırmacıların kamuoyu önünde kötülenmesini içermekte olup, sadece bireysel bilim insanlarını tehlikeye atmamakta, aynı zamanda akademik sorgulamanın bütünlüğünü de tehdit etmektedir.

Bu baskı iddiaları ciddiye alınmalıdır. Zira bazı akademisyenler, politik misillemelerden korktukları için yanlış bilgilendirme araştırmaları ile ilgili alanlara girmekten çekinmektedir. Bilginin arayışını korumak ve demokratik tartışmanın bütünlüğünü sürdürmek için toplumun akademik özgürlük ilkelerini daha fazla desteklemesi gerekir.

Prestijli 2023 Prof. Dr. Haluk Savaş Ödülleri, Academics At Risk (AAR) tarafından düzenlenmekte olup, 29 ve 30 Haziran 2024 tarihlerindeki yıllık toplantıda sunulacak. Merhum Prof. Dr. Haluk Savaş’ın adını taşıyan bu ödüller, araştırma ve akademik özgürlük alanlarında olağanüstü katkıları ödüllendirmektedir.

Bu yılki toplantı, çeşitli disiplinlerden akademisyenleri bir araya getirerek, özellikle kendi alanlarında tehditlerle karşı karşıya olanlar olmak üzere, akademik topluluk içindeki direnç ve yeniliği vurgulamayı amaçlıyor. Etkinlik aynı zamanda bilim insanlarının ağ kurmalarına, deneyimlerini paylaşmalarına ve gelecekteki projeler üzerinde işbirliği yapmalarına olanak tanıyan bir platform olarak hizmet veriyor.

Ödül töreni, toplantının önemli bir parçası olup, akademik bütünlük ve özgürlüğü koruma ve ilerletme konusunda olağanüstü adanmışlık gösterenleri kutlamaktadır. AAR, risk altındaki akademisyenlere destek olmaya devam ederek, zorluklara rağmen akademik faaliyetlerini sürdürmeleri için gerekli takdir ve teşviki sağlamaktadır.

Toplantı ve ödül töreni hakkında daha fazla bilgi için https://www.academicsatrisk.org/ adresini ziyaret edebilirsiniz.

Ödül töreni, toplantının önemli bir parçası olup, akademik bütünlük ve özgürlüğü koruma ve ilerletme konusunda olağanüstü adanmışlık gösterenleri kutlamaktadır. AAR, risk altındaki akademisyenlere destek olmaya devam ederek, zorluklara rağmen akademik faaliyetlerini sürdürmeleri için gerekli takdir ve teşviki sağlamaktadır.

Araştırmacılar, röntgen fotoğraflarını kullanarak diyabet için erken uyarı işaretlerini tespit edebilen bir yapay zeka modeli geliştirdiler. Ağustos 2023 tarihinde yayımlanan bir araştırmada ayrıntılı olarak anlatılan bu yenilikçi yaklaşım, rutin tıbbi röntgenlerin, geleneksel tıbbi yaklaşımlara göre yüksek risk altında olarak tanımlanmayan bireylerde bile diyabet riskinin önemli bir göstergesi olabileceğini ortaya koyuyor.

Araştırmacıların bildirdiğine göre bu yapay zeka modeli, rutin tıbbi muayenelerden geçen hastalardan alınan binlerce anonimleştirilmiş röntgen fotoğrafı kullanılarak eğitildi. Yapay zeka modeli, insan gözüyle görülemeyen desenleri analiz ederek vücutta diyabetin erken evreleriyle ilişkili ince değişiklikleri tespit edebiliyor.

Bu keşif, önleyici sağlık bakımı için yeni yollar açarak doktorların şu andaki uygulamalara göre çok daha erken bir aşamada diyabeti teşhis etmelerini ve yönetmelerini sağlayabilir. Bu tür bir teknolojinin kullanımı, özellikle henüz tipik semptomların ve diyabet risk faktörlerinin ortaya çıkmadığı kişilerde önemli katkı sağlayabilir.

Daha fazlası için https://news.emory.edu/stories/2023/08/hs_xray_diabetes_AI_02-08-2023/story.html adresini ziyaret edebilirsiniz.

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, sağlık giderlerinin %3-5’i yetersiz sağlık okuryazarlığından kaynaklanmaktadır (https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/128703/e96854.pdf). Bu Almanya için 9-15 milyar Euro anlamına gelmektedir. Diğer taraftan Almanların %54’ünün sınırlı sağlık okuryazarlığa sahip olduğu bildirilmektedir (https://www.bundesgesundheitsministerium.de/ministerium/meldungen/20181/februar/nationaler-aktionsplans-gesundheitskompetenz). Sağlık okuryazarlığı ve gezegen sağlığı (Planetary Health) giderek birbirine bağımlı olarak tanınmakta, bireylerin hem kişisel sağlıklarını hem de gezegenin sağlığını eğitimle desteklemenin önemi vurgulanmaktadır. “Gezegen sağlık okuryazarlığı” kavramı, sağlık, çevre ve sürdürülebilirlik okuryazarlığı gibi çeşitli okuryazarlık türlerini kapsayan, hem insan hem de ekolojik refahı destekleyen bilinçli kararlar almayı teşvik eden kapsamlı bir yaklaşım içermektedir. Planetary Health Alliance (https://www.planetaryhealthalliance.org/), antropojenik çevresel değişiklikler ile hava ve su kalitesi, gıda güvenliği ve hastalık ortaya çıkışı gibi önemli sağlık sorunları arasındaki doğrudan bağlantıyı vurgulamaktadır. Bunlar ise sonuç olarak küresel halk sağlığını etkilemektedir.

Tıp öğrencileri tarafından geliştirilen Planetary Health Report Card (https://phreportcard.org/) gibi güncel girişimler, gezegen sağlığının küresel tıp eğitimine entegrasyonunu değerlendirmektedir. Bu girişim, tıp eğitiminde gezegen sağlığı müfredatları ve sürdürülebilirlik uygulamalarının önemini ortaya koymakta, farkındalığı artırmayı ve gezegenimizi kapsayan bir sağlık taahhüdünü hedeflemektedir.

Anlaşılan o ki, bu iki kavram eğitim ve profesyonel uygulamalara entegre edilmelidir. Küresel çevresel değişikliklerin ve bu değişikliklerin insan sağlığı üzerindeki etkilerinin ele alınmasına yönelik interdisipliner işbirliklerini teşvik etmek amacıyla projeler uygulanmalıdır. Gezegenin bozulmakta olan sağlığı göz önüne alındığında, gezegenimizin sağlığını düşünürken sağlık okuryazarlığını göz önünde bulundurmanın zorunlu olduğu anlaşılıyor.

2023’te, dünya genelinde 15-24 yaş aralığındaki gençlerin %79’u, internet kullanıyordu. Eğitimin rolü, özellikle küresel ve dijital vatandaşlık üzerinden, giderek daha hayati hale geliyor. Eğitim, özellikle gençleri, çeşitli dijital teknolojiler aracılığıyla etkin bir şekilde bilgiye erişmek, eleştirel bir şekilde katılmak, yaratmak, kullanmak ve paylaşmak için gerekli beceri ve yetkinliklerle donatma gücüne sahip; özellikle sosyal medya platformları bu konuda önemli. Öğretmenler için UNESCO’nun yeni rehberleri gibi araçlar, dijital okuryazarlık yoluyla küresel vatandaşlığı teşvik etmek için kapsamlı bir çerçeve sağlamak için hayati öneme sahip. Bu, öğrenenlerin bu bağlantılı dijital ortamda gelişebilmelerini sağlar.

Küresel Vatandaşlık Eğitimi (GCED), barış ve insan hakları eğitiminin temelleri üzerine inşa edilen ve öğrenenlerde sorumlu bir küresel vatandaşlık için gerekli beceri, yetkinlik, değer, zihniyet ve tutumları geliştirme amacı taşıyan UNESCO’nun eğitim çalışmalarının stratejik bir bileşenidir. Bu, eleştirellik, yaratıcılık, yenilik, ortak insanlık ve barış, insan hakları ve sürdürülebilir kalkınmaya karşı sarsılmaz bir adanmışlık geliştirmeyi içeriyor.

Dijital vatandaşlık eğitimi, GCED’nin merkezi bir unsuru olarak, dijital alanda sorumlu bir şekilde gezinmek için gerekli bilgi, beceri ve tutumları vurguluyor. Dijital vatandaşlık, medya ve bilgi okuryazarlığı ve etik entegrasyonu ile bu yayın, öğrenenleri küresel dijital topluluklara yapıcı katkılarda bulunmaya hazırlamayı amaçlıyor.